Tắc tia sữa sau sinh là hiện tượng gì?
Tắc tia sữa sau sinh (tắc tuyến sữa hay tắc ống dẫn sữa) là tình trạng sữa mẹ bị ứ đọng và giữ lại trong các ống dẫn sữa mà không được đẩy ra ngoài. Hiện tượng này khiến việc cho con bú gặp nhiều khó khăn, gây đau đớn cho người mẹ.
Tắc tia sữa có thể gặp ở bất kỳ thời điểm nào trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ, thường gặp nhất là sau sinh khoảng 6 đến 8 tuần.
Tắc tia sữa cần được phát hiện và điều trị sớm để sức khỏe của mẹ không bị ảnh hưởng cũng như việc nuôi con bằng sữa mẹ không bị gián đoạn.
Tắc tia sữa có nguy hiểm không?
Cảm thấy đau tức và cứng bầu ngực có thể là triệu chứng của tình trạng tắc tia sữa
Tắc tia sữa sau sinh là hiện tượng khá phổ biến. Theo các nghiên cứu, có khoảng 20% sản phụ bị tắc tia sữa ít nhất 1 lần trong đời. Tình trạng này nếu không được khắc phục kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Mặc dù tắc tia sữa sau sinh không ảnh hưởng đến tính mạng của sản phụ nhưng nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến tình trạng áp xe vú, viêm tuyến vú, lâu dần sẽ gây u xơ tuyến vú khá nguy hiểm.
- Viêm tuyến vú là tình trạng bầu ngực sưng to và rất đau. Khi sờ vào sẽ thấy nhiều cục cứng, dù có nặn cũng không ra sữa, đầu vú sưng tấy và đau đớn.
- Áp xe vú là tình trạng mưng mủ ở tuyến vú, gây đau tức dữ dội. Tình trạng này thường xảy ra khi mẹ bị tắc tia sữa lâu hơn 1 tuần mà không được điều trị khỏi.
- Tắc tia sữa sau sinh nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến mất sữa, mẹ không có sữa cho con bú mà bé phải chuyển sang dùng sữa công thức hoặc tìm nguồn sữa khác.
Tắc tia sữa gây đau đớn, căng tức khiến mẹ khổ sở vì đau. Tình trạng này kéo dài có thể khiến mẹ bị stress, căng thẳng lại càng ảnh hưởng đến việc nuôi con bằng sữa mẹ. Thậm chí, nhiều mẹ có thể bị trầm cảm sau sinh nếu bị tắc tia sữa lâu ngày không điều trị khỏi.
Tắc tia sữa thường xảy ra khi nào?
Tắc tia sữa nếu không được điều trị sớm có thể gây áp xe vú
Tắc tia sữa sau sinh có thể diễn ra vào bất kỳ thời điểm nào trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ. Thông thường, tình trạng này bắt đầu từ 2 – 3 ngày sau khi sinh và lên đỉnh điểm vào khoảng tuần thứ 6 – 8 sau sinh.
Thời điểm này sữa về nhiều, bé chưa bú hết và mẹ cũng chưa biết cách vắt sữa làm bầu vú của mẹ căng cứng, nặng và cảm giác nóng. Sữa được tiết ra thành các tia có cảm giác nổi cục gây hiện tượng căng sữa. Nếu không can thiệp sớm sẽ dẫn đến tắc tia sữa. Thậm chí mẹ có thể bị sốt, nhiễm trùng nếu tình trạng này kéo dài nên mẹ cần quan sát cơ thể mình để phát hiện bất thường sớm nhất.
Có thể bạn quan tâm:
- [TỔNG HỢP] 7 cách chữa tắc tia sữa vón cục hiệu quả tức thì
- Hướng dẫn xoa bóp chữa tắc tia sữa đúng cách
- Tắc tia sữa sau sinh: Nguyên nhân và cách khắc phục
Nguyên nhân gây tắc tia sữa sau sinh
Tắc tia sữa sau sinh do nhiều nguyên nhân gây ra. Có thể kể đến như:
Mới sinh: Sau khi sinh khoảng 2 – 3 ngày, sữa đã được sản xuất nhiều trong bầu ngực nhưng lại chưa thể chảy ra ngoài cho bé bú dẫn đến ứ đọng khiến bầu ngực căng cứng và gây tắc tia sữa. Mẹ có thể bị sốt nhẹ trong trường hợp này.
Mẹ nhiều sữa: Nhiều sản phụ có nhiều sữa nhưng bé lại không bú hết dẫn đến sữa dư thừa tồn đọng trong bầu ngực, gây tắc nghẽn. Với trường hợp này, mẹ nên hút sữa ra ngoài thay vì chỉ cho bé bú trực tiếp.
Bé bú không đúng khớp: Nhiều trường hợp bé vẫn ngậm vú và mút nhưng nếu bé ngậm không đúng khớp thì con sẽ không bú được hết lượng sữa mẹ sản xuất ra. Sữa dư thừa sẽ tồn đọng lại và gây tắc tia sữa.
Mẹ không cho bú thường xuyên: Nếu mẹ không cho bé bú hoặc hút sữa thường xuyên, thường là trên 5 tiếng sẽ khiến sữa bị tồn đọng, gây bít tắc ống dẫn sữa.
Ngực chịu áp lực: Nếu sau sinh mẹ mặc áo ngực quá chặt, quá bó có thể khiến tia sữa bị chèn ép và gây tắc. Ngoài ra, nằm sấp khi ngủ cũng có thể gây nên tình trạng này.
Ít hút sữa: Bé bú mẹ trực tiếp có thể không bú được hết lượng sữa mà mẹ sản xuất ra. Nếu bạn không hút sữa hoặc hút chưa hết sữa cũng có thể gây tắc tia sữa do lượng sữa dư thừa ứ đọng lâu trong bầu ngực.
Bé bú không đúng khớp, bú không hết sữa có thể dẫn đến tình trạng tắc tia sữa
Căng thẳng, stress: Tâm lý cũng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc sản xuất sữa mẹ cũng như làm tăng nguy cơ bị tắc tia sữa, mất sữa nếu mẹ thường xuyên căng thẳng, stress. Tình trạng này khá thường gặp khi em bé chào đời cuộc sống của mẹ bị đảo lộn nhiều, nhất là với những người lần đầu làm mẹ.
Triệu chứng khi bị tắc tia sữa sau sinh
Triệu chứng của tắc tia sữa thường biểu hiện từ từ, từ nhẹ tới nặng. Tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp các triệu chứng diễn ra rất nhanh chóng và rõ rệt.
Dấu hiệu đầu tiên của tình trạng này là bầu ngực của mẹ căng cứng, đau nhức và ngày càng nặng hơn. Đồng thời, sữa cũng tiết ra ít hơn, thậm chí không tiết sữa nữa kể cả khi mẹ chủ động vắt sữa bằng tay hoặc dùng máy hút sữa.
Bầu ngực của mẹ bắt đầu xuất hiện những cục cứng, gồ ghể, có kích thước khác nhau, sờ vào cảm thấy đau nhức. Sau đó, mẹ có thể có biểu hiện sốt, xung quanh bầu ngực xuất hiện các nốt sần, sờ vào ngực có cảm giác nóng bất thường. Nhiều trường hợp có thể bị sốt cao, đau đầu, mệt mỏi…
Điều trị tắc tia sữa sau sinh
Việc điều trị tắc tia sữa chính là làm tan các cục sữa bị ứ đọng, vốn cục, khơi thông tia sữa… Mẹ có thể áp dụng các cách sau để cải thiện tình trạng này.
- Tan sữa đọng bằng cách làm ấm ngực: Trước khi cho bé bú, mẹ nên chườm ấm bầu ngực bằng cách chườm khăn ấm, đồng thời massage ngực nhẹ nhàng để giúp lưu thông dòng sữa.
- Hút sữa dư thừa: Sau khi bé bú xong, mẹ nên hút sữa bằng máy hoặc váy tay để đảm bảo hút hết lượng sữa còn dư trong bầu ngực, không để sữa còn sót lại gây ứ đọng.
- Tập trung vào bên bầu ti bị tắc: Nên cho bé bú ở bên ngực bị tắc trước sau đó mới chuyển sang bên còn lại.
- Massage bầu ngực: Mẹ xoa bóp đầu ti nhẹ nhàng theo vòng tròn để giúp kích thích và khơi thông tia sữa.
Với trường hợp tắc tia sữa sau sinh lâu ngày dẫn đến tình trạng viêm vú, áp xe vú thì mẹ cần đi khám để được bác sĩ chỉ dẫn cách điều trị. Nhiều trường hợp phải sử dụng kháng sinh, thậm chí phải trích thải mủ mới có thể chữa được.
Chườm ấm ngực có thể giúp cải thiện tình trạng tắc tia sữa
Biện pháp phòng ngừa tắc tia sữa sau sinh
Tắc tia sữa sau sinh không chỉ khiến mẹ khó chịu, đau đớn mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc nuôi con bằng sữa mẹ. Vì thế, cần phòng ngừa trước khi gặp phải tình trạng này. Mẹ hãy áp dụng các cách dưới đây:
- Cho bé bú thường xuyên, đúng cữ. Nếu bé không bú thì mẹ cần hút sữa đúng cữ để đảm bảo sữa luôn được sản xuất cũng như được đẩy ra ngoài hết để tránh ứ đọng trong bầu ngực.
- Uống đủ nước mỗi ngày giúp sản xuất sữa được nhiều hơn cũng như khơi thông tuyến sữa cho sữa chảy ra dễ dàng.
- Xây dựng chế độ ăn uống, nghỉ ngơi phù hợp, hạn chế căng thẳng, stress giai đoạn sau sinh và cho con bú.
- Không mặc áo ngực quá chật và hạn chế tác động mạnh lên bầu ngực.
- Mẹ thường xuyên tập các bài tập nhẹ nhàng như yoga, đi bộ… vừa tốt cho sự hồi phục sức khỏe vừa hỗ trợ sản xuất sữa và ngăn ngừa nguy cơ tắc tia sữa sau sinh.
** Mới đây, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc đã nhận danh hiệu bệnh viện thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc, khuyến khích sản phụ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn ngay từ khi trẻ chào đời, là một trong những bệnh viện tiên phong tại miền Bắc áp dụng triệt để phương pháp da kề da sau sinh . 100% ca sinh tại Hồng Ngọc bao gồm cả sinh thường và sinh mổ sẽ được thực hiện da kề da theo đúng quy trình chuẩn của Bộ Y tế và khuyến cáo của WHO, đảm bảo an toàn và khoa học. Việc được da kề da ngay sau sinh đúng cách cũng góp phần “gọi sữa về” nhanh hơn, để trẻ sớm được đón nhận những giọt sữa non quý giá của mẹ.
